De oorsprong van Pasen
Pasen, een prachtig, vrolijk en kleurrijk 2 dagen lang durend feest. Bij het feest horen tegenwoordig natuurlijk onder andere de paashaas, de paaseieren en nog vele andere gebruiken. Maar Pasen is tegenwoordig een hoop veranderd sinds het begin van deze traditie, waarbij we oorspronkelijk herdenken dat Jezus opgestaan is uit de dood. Zo is de paashaas pas 4 eeuwen jong en heeft het feest een rijke en boeiende geschiedenis. Daarom vertellen we je vandaag meer over de oorsprong van Pasen.
De Paastijd
Pasen is een lentefeest dat twee dagen in beslag neemt. Maar voor het Paasfeest zijn er nog een aantal gebeurtenissen die herdacht worden op een aantal dagen. Dit zijn de volgende dagen:
- Witte donderdag - De donderdag voor Goede Vrijdag in de Goede Week. Op deze dag wordt het laatste avondmaal van Christus met zijn apostelen en de instelling van de eucharistie door Jezus herdacht. Het laatste avondmaal is de laatste maaltijd van Jezus voor zijn kruisiging. Deze maaltijd was op de Sederavond, dit is een avond die aan het begin stond van het Joodse Pesachfeest.
- Goede Vrijdag - De vrijdag voor Pasen is het Goede Vrijdag. Hier gedenken we de kruisiging en dood van Jezus. Jezus was ter door veroordeeld door de Romeinse stadhouder Pontius Pilatus en de kruisiging werd voltrokken op de heuvel Golgotha, dicht bij de stad Jeruzalem.
- Stille Zaterdag - Stille zaterdag volgt na Goede vrijdag en het is de dag voor Pasen. Het is de laatste dag van de vastentijd en lijdensweek die voorafgaat aan het christelijke Paasfeest. Deze dag heet Stille Zaterdag omdat de kerkklokken niet luiden tot aan de paaswake, deze wake of paasdienst begint bij zonsondergang en staat in het teken van de wederopstand van Jezus. Deze vond namelijk plaats in de nacht van zaterdag op zondag.
Op de zondag en maandag is het dan zover en wordt het Paasfeest gevierd, dit zijn de eerste en tweede paasdag. Op deze dagen is in het algemeen iedereen vrij en zijn de scholen gesloten. Wel zijn pretparken, woonboulevards open en daardoor heel populair tijdens Pasen.
De oorsprong van Pasen
Het Paasfeest is onlosmakelijk verbonden met een Joods lentefeest, de Pesach. Hierbij herdenken Joden de uittocht uit Egypte en daarmee de bevrijding van de slavernij. Dit is beschreven in het Bijbelboek Exodus. Volgens de Joodse traditie worden de grote daden van God aan het volk van Israël herdacht. Hierin staat de bevrijding centraal. Voor het christelijke feest geldt in principe hetzelfde, maar met een andere invalshoek. Ook zijn er nog paastradities die komen uit het Joodse Pesach. Zo is het eten van ongerezen brood met Pasen een Joodse traditie. De joden moesten voor hun vertrek uit Egypte brood bakken zonder daar zuurdesem aan toe te voegen. Deze broden worden vandaag de dag nog altijd gegeten door Joden, Christenen en zelfs door niet-Christenen.
Toen het Christendom zich verspreide over de rest van Europa en zich mengde met andere culturen in Europa, is het Paasfeest beetje bij beetje veranderd. Elke cultuur had zelf al een lentefeest met zijn eigen gebruiken en wilde hier graag aspecten van behouden. De kerk daarentegen wilde natuurlijk graag dat ook die volkeren zich aansloten bij het Christendom en kreeg dit ook voor elkaar. Dit kregen ze voor elkaar door stukjes van andere culturen mee te nemen in hun Paasfeest. De meest bekende gebruiken die zijn toegevoegd aan het paasfeest zijn de paaseieren en de paashaas.
Waar komen paaseieren vandaan?
Over de oorsprong van paaseieren bestaat wat onenigheid. Sommigen beweren dat de eieren aan Pasen zijn toegevoegd omdat Pasen samenviel met een Germaans heidens voorjaarsfeest. Anderen beweren weer dat het gebruik van eieren en deze versieren stukken ouder is. Zo zou bij het vasten het verboden zijn geweest om eieren te eten tussen Aswoensdag en Pasen. Deze eieren werden dan pas later opgegeten en de oudere eieren werden dan versierd.
De paashaas en Pasen
Denk je aan Pasen dan denk je aan de paashaas, tegenwoordig tenminste. De paashaas is een relatief jong gebruik bij Pasen. In de veertiende eeuw doen de eerste verhalen rond de paashaas zich voor in Duitsland. Het volk vroeg zich af waar toch al die prachtige geschilderde eieren vandaan kwamen. De haas en eieren zijn beiden vruchtbaarheidssymbolen en deze werden aan elkaar gekoppeld. De haas wordt onder anderen gelinkt aan de godin Eastra (hier komt het Engelse woord easter vandaan wat Pasen betekent), deze godin stond voor vruchtbaarheid en zou zich volgens de verhalen vaak op aarde tonen in de verschijning van een haas. Zo ontstond het verhaal van de paashaas en kinderen begonnen de verhalen echt te geloven. Uit deze verhalen is de traditie van het paaseieren zoeken ontstaan en deze traditie is verspreid en tegenwoordig onmisbaar.
Pasen tegenwoordig
In de loop der jaren is het Paasfeest veranderd. Tegenwoordig staat het voor velen iets minder in het teken van het Christendom en is het feest meer en meer een kinder- en familiefeest geworden. Dit is terug te zien aan onder andere het bestaan van de paashaas en het zoeken van paaseieren. Ook is het met Pasen een gebruik geworden om je familie weer eens op te zoeken met een paasontbijt of -brunch.
De precieze oorsprong van Pasen is onduidelijk, er zijn immers veel verschillende lentefeesten uit verschillende culturen die elk hun overeenkomsten hebben met het moderne Pasen. Het Christendom heeft verschillende gebruiken uit meerdere culturen overgenomen, hierdoor is het dus moeilijk om te zeggen waar Pasen is begonnen.
Paasgebruiken in Nederland
In Nederland zijn er verschillende activiteiten die plaatsvinden rond de paastijd. Een aantal die het benoemen zeker waard zijn, zijn de volgende:
- The Passion - Dit is een muzikaal-Bijbels evenement over het lijden en sterven van Jezus Christus. Het wordt sinds 2011 elk jaar opgevoerd, telkens in een andere stad in Nederland. Het geheel wordt ook live uitgezonden op televisie en radio. Steden waar The Passion is opgevoerd zijn in chronologische volgorde Gouda, Rotterdam, Den Haag, Groningen, Enschede, Amersfoort, Leeuwarden, Amsterdam, Dordrecht en Roermond.
- Vlöggeln - Een prachtige paastraditie in het Twentse Ootmarsum. Bij deze traditie horen prachtige gebruiken en plechtigheden. Jaarlijks wordt deze paastraditie opgevoerd.
- Paasvuren - In oost-Nederland worden elk jaar met Pasen de paasvuren aangestoken. Hout is verzameld en opgestapeld in stapels die soms wel meer dan tien meter hoog zijn. Het is een oud ritueel dat in delen van Europa voorkomt. Wanneer het donker wordt wordt de stapel aangestoken en dit trekt vaak veel bekijk.
Paasgeschenkjes
We zien tegenwoordig ook meer en meer dat Pasen een feest is waarop je de mensen om je heen bedankt voor hun inzet. Je waardering laten spreken kan je goed doen met een klein en persoonlijk paas-presentje. Neem bijvoorbeeld eens een kijkje tussen onze Paascadeaus en kijk hoe jij jouw naasten kunt verrassen met een veelbetekenend bedankje! Denk hierbij bijvoorbeeld aan heerlijke paaseitjes, smakelijke paaschocolade of doe inspiratie op voor het voorjaar met een leuk voorjaarsgeschenk!
